NIÑOS INOCENTES AT APRIL FOOL'S DAY
pagninilay ni Goriong Putik
Kasabay ng aking paglaki ay nakagisnan ko na ang tinatawag nilang April Fool’s Day tuwing Abril 1 at ang Araw ng Niños Inocentes tuwing Disyembre 28.
“Hoy, ingat ka, April Fool’s Day ngayon, baka maisahan ka?” “Hoy, huwag kayong magpapautang ngayon at Niños Inocentes ngayon, baka di kayo mabayaran.” Karaniwan ko na itong narinig sa aking mga ate at kuya, pinsan at tiyuhin, sa mga kabigan at kaklase.
Noong una, nagtataka lang ako sa kanilang mga sinasabi at ipinagkikibit-balikat ko lamang ang mga ito. E, pano, hindi naman nila ipinaliwanag ng husto kung ano ito. Basta ang sabi lang nila, ang mga araw na ito ay araw ng kalokohan, kaya dapat mag-ingat.
Bakit nga ba may mga araw ng kalokohan? Sino ang nagtakda nito, at ano ang kasaysayan ng mga araw na ito? Iba’t ibang kaugaliang panloloko o pagbibiro ang karaniwang ginagawa sa araw na ito. Nariyang pag dumating ang araw na ito, uutangan ka at pangangakuan kang babayaran agad ng inutangan mo. Pag pinautang mo na, sasabihin agad sa iyo, “Salamat, naisahan kita. April Fool’s Day ngayon. He he he.” Pero katuwaan lang ito ng aking mga kababata, at minsan nagbabayad naman sila kahit papaano. Syempre, kababata, e. Paano kung seryoso talagang maisahan ka?
Teka, bakit nga ba may mga araw ng kalokohan o araw ng pagbibiro. Paano nga ba ito nagsimula? Nagsaliksik ako at narito ang ilan sa aking mga nakuhang batayan:
May sari-saring kwento kung pano nagsimula ang April Fool’s Day tuwing Abril 1. May nagsasabing agad lumaganap ang April Fool’s Day nang mapalitan na ng kalendaryong Gregorian yaong kalendaryong Julian. May nagsasabi pang ang Abril 1 ang siyang unang araw ng taon sa bansang Pransya, kaya’t nang palitan ni Haring Carlo IX ang araw na iyon bilang Enero 1, ang iba’y nanatili sa Abril 1. Yaong mga gumawa pa nito ay pinagtawanan ng kanilang mga kapitbahay, at tinawag silang mga April Fools.
May isa namang sinasabing batayan ng April Fool’s Day at ito’y mababasa sa akdang Canterbury Tales ni Geoffrey Chaucer na pinamagatang Nun’s Priest’s Tale, na isang kwento tungkol sa dalawang loko: ang tandang at ang lobo (the chanticleer and the fox), na naganap ng Marso 32 (dahil hanggang 31 lang ang Marso, ang 32 ay pumapatak ng Abril 1).
Sa ibang bansa, ang pagbibiro o paggawa ng kalokohan tuwing Abril 1 ay hanggang tanghali lamang, tulad sa Inglatera, Australia, New Zealand, Canada at Timog Aprika, at ang magbiro ng bandang hapon na ay tinatawag na April Fool. Ngunit karamihan ng lugar, tulad ng Ireland, Pransya at Amerika, buong araw isinasagawa ang pagbibiro o kalokohang ito.
Ano naman ang araw ng Niños Inocentes tuwing Disyembre 28? Bakit ito naging araw ng pagbibiro o kalokohan?
Nakabatay sa relihiyong Katoliko at Eastern Orthodox ang tinatawag na pista ng Niños Inocentes, na sa ingles ay Feast of the Holy Innocents, na kilala rin bilang Childermas, bilang paggunita sa pagpatay sa mga bata o massacre of the innocents noong panahon ni Herodes, kung saan ipinag-utos niya ang pagpaslang sa mga sanggol na lalaki dahil ito umano ang magiging susunod na hari. Napakaseryoso ng pinagmulan ng Niños Inocentes, ngunit dahil sa salitang “inosente”, uminog ito bilang araw upang magbiro sa mga walang muwang o inosente.
Katunayan, sa bansang España at iba pang bansang Latino, ang Disyembre 28 ay itinuturing na araw ng pagbibiro o kalokohan. At yaong nabibiktima ng mga palabiro o inocentadas ay tinatawag na inosente, o walang muwang. Kaya hindi dapat magalit sa mga nagbiro ang mga nabiktima dahil wala naman daw silang ginawang masama kundi magbiro lamang, dahil nga araw iyon ng mga inosente. Sa ibang kultura, ang Disyembre 28 ay itinuturing na malas na araw kaya hindi dapat magsimula ng anumang proyekto sa araw na ito.
Dalawang magkaibang araw ngunit parehong araw ng pagbibiro. Dalawang pinagmulan, ngunit ang isa’y seryoso habang ang isa’y sadyang kamalian.
Dalawang araw kung saan tayo dapat mag-ingat sa kalokohan ng ilan nating mga kaibigan, kakilala, at kababayan.
Ngunit huwag tayong mag-ingat lang tuwing Abril 1 at Disyembre 28 lamang, Dapat tayong mag-ingat sa lahat ng panahon, pagkat walang pinipiling araw ang mga seryosong manloko sa kanilang kapwa tao. Nariyan ang mga illegal recruiter, na nangangakong makakapagtrabaho sa ibang bansa ang mga kababayan natin, ngunit nasasadlak sa prostitusyon. Nariyan ang mga pulitikong palaging nangangako sa mga maralita nating kababayan, ngunit pag nanalo na ay hindi mahagilap kapag hinanap upang hingan ng kaunting tulong.
Oo, lahat ng araw ay dapat tayong mag-ingat lalo na sa mga taong nais tayong isahan. Kaya ingat.
pagninilay ni Goriong Putik
Kasabay ng aking paglaki ay nakagisnan ko na ang tinatawag nilang April Fool’s Day tuwing Abril 1 at ang Araw ng Niños Inocentes tuwing Disyembre 28.
“Hoy, ingat ka, April Fool’s Day ngayon, baka maisahan ka?” “Hoy, huwag kayong magpapautang ngayon at Niños Inocentes ngayon, baka di kayo mabayaran.” Karaniwan ko na itong narinig sa aking mga ate at kuya, pinsan at tiyuhin, sa mga kabigan at kaklase.
Noong una, nagtataka lang ako sa kanilang mga sinasabi at ipinagkikibit-balikat ko lamang ang mga ito. E, pano, hindi naman nila ipinaliwanag ng husto kung ano ito. Basta ang sabi lang nila, ang mga araw na ito ay araw ng kalokohan, kaya dapat mag-ingat.
Bakit nga ba may mga araw ng kalokohan? Sino ang nagtakda nito, at ano ang kasaysayan ng mga araw na ito? Iba’t ibang kaugaliang panloloko o pagbibiro ang karaniwang ginagawa sa araw na ito. Nariyang pag dumating ang araw na ito, uutangan ka at pangangakuan kang babayaran agad ng inutangan mo. Pag pinautang mo na, sasabihin agad sa iyo, “Salamat, naisahan kita. April Fool’s Day ngayon. He he he.” Pero katuwaan lang ito ng aking mga kababata, at minsan nagbabayad naman sila kahit papaano. Syempre, kababata, e. Paano kung seryoso talagang maisahan ka?
Teka, bakit nga ba may mga araw ng kalokohan o araw ng pagbibiro. Paano nga ba ito nagsimula? Nagsaliksik ako at narito ang ilan sa aking mga nakuhang batayan:
May sari-saring kwento kung pano nagsimula ang April Fool’s Day tuwing Abril 1. May nagsasabing agad lumaganap ang April Fool’s Day nang mapalitan na ng kalendaryong Gregorian yaong kalendaryong Julian. May nagsasabi pang ang Abril 1 ang siyang unang araw ng taon sa bansang Pransya, kaya’t nang palitan ni Haring Carlo IX ang araw na iyon bilang Enero 1, ang iba’y nanatili sa Abril 1. Yaong mga gumawa pa nito ay pinagtawanan ng kanilang mga kapitbahay, at tinawag silang mga April Fools.
May isa namang sinasabing batayan ng April Fool’s Day at ito’y mababasa sa akdang Canterbury Tales ni Geoffrey Chaucer na pinamagatang Nun’s Priest’s Tale, na isang kwento tungkol sa dalawang loko: ang tandang at ang lobo (the chanticleer and the fox), na naganap ng Marso 32 (dahil hanggang 31 lang ang Marso, ang 32 ay pumapatak ng Abril 1).
Sa ibang bansa, ang pagbibiro o paggawa ng kalokohan tuwing Abril 1 ay hanggang tanghali lamang, tulad sa Inglatera, Australia, New Zealand, Canada at Timog Aprika, at ang magbiro ng bandang hapon na ay tinatawag na April Fool. Ngunit karamihan ng lugar, tulad ng Ireland, Pransya at Amerika, buong araw isinasagawa ang pagbibiro o kalokohang ito.
Ano naman ang araw ng Niños Inocentes tuwing Disyembre 28? Bakit ito naging araw ng pagbibiro o kalokohan?
Nakabatay sa relihiyong Katoliko at Eastern Orthodox ang tinatawag na pista ng Niños Inocentes, na sa ingles ay Feast of the Holy Innocents, na kilala rin bilang Childermas, bilang paggunita sa pagpatay sa mga bata o massacre of the innocents noong panahon ni Herodes, kung saan ipinag-utos niya ang pagpaslang sa mga sanggol na lalaki dahil ito umano ang magiging susunod na hari. Napakaseryoso ng pinagmulan ng Niños Inocentes, ngunit dahil sa salitang “inosente”, uminog ito bilang araw upang magbiro sa mga walang muwang o inosente.
Katunayan, sa bansang España at iba pang bansang Latino, ang Disyembre 28 ay itinuturing na araw ng pagbibiro o kalokohan. At yaong nabibiktima ng mga palabiro o inocentadas ay tinatawag na inosente, o walang muwang. Kaya hindi dapat magalit sa mga nagbiro ang mga nabiktima dahil wala naman daw silang ginawang masama kundi magbiro lamang, dahil nga araw iyon ng mga inosente. Sa ibang kultura, ang Disyembre 28 ay itinuturing na malas na araw kaya hindi dapat magsimula ng anumang proyekto sa araw na ito.
Dalawang magkaibang araw ngunit parehong araw ng pagbibiro. Dalawang pinagmulan, ngunit ang isa’y seryoso habang ang isa’y sadyang kamalian.
Dalawang araw kung saan tayo dapat mag-ingat sa kalokohan ng ilan nating mga kaibigan, kakilala, at kababayan.
Ngunit huwag tayong mag-ingat lang tuwing Abril 1 at Disyembre 28 lamang, Dapat tayong mag-ingat sa lahat ng panahon, pagkat walang pinipiling araw ang mga seryosong manloko sa kanilang kapwa tao. Nariyan ang mga illegal recruiter, na nangangakong makakapagtrabaho sa ibang bansa ang mga kababayan natin, ngunit nasasadlak sa prostitusyon. Nariyan ang mga pulitikong palaging nangangako sa mga maralita nating kababayan, ngunit pag nanalo na ay hindi mahagilap kapag hinanap upang hingan ng kaunting tulong.
Oo, lahat ng araw ay dapat tayong mag-ingat lalo na sa mga taong nais tayong isahan. Kaya ingat.
No comments:
Post a Comment